پایگاه بین المللی اعتاب. حرم های اهل بیت(ع) به عنوان کانون های هدایت جوامع اسلامی و ملجاء و پناه پیروان اهل بیت(ع) از سراسر جهان نقش محوری در هویت بخشی و حرکت آفرینی در میان مسلمانان و شیعیان دارند و هر گوشه از جهان اسلام را که بنگریم بقاع متبرکه اولیاء و صالحان و علمای دین همچنان برجسته ترین نماد و منبع دینداری مردمان به شمار می روند. با رشد سازمان های اداره اعتاب و بقاع متبرکه در جهان اسلام و رونق روزافزون امر زیارت در میان مسلمانان خصوصا بعد از موج تکفیر و هتک حرمات زیارتگاه توسط گروه های تکفیری تروریستی اشتیاق و باور به لزوم حفظ این کانون های مقدس بیشتر گشت. در ایران اسلامی و جهان تشیع زیارتگاه ها و حرم های آل الله کارکردی فراتر از سایر بقاع در دیگر نقاط جهان اسلام دارند و نقش تعیین کننده ای در مناسبات فرهنگی و اجتماعی و تمدنی یافته اند. در این رابطه با حجت الاسلام حسین احمری عضو بعثه مقام معظم رهبری و از مدیران کمیته فرهنگی و آموزشی اربعین حسینی گفتگویی داشتیم که در ادامه می خوانید.

حجت الاسلام حسین احمری در ابتدا و در پاسخ به این سؤال که ارتباطات کنونی میان اعتاب مقدسه را چگونه ارزیابی می کنید گفت: ارتباط بین هر نهادی یا همه نهادها و همه انسان ها خود رحمت است. سخن امام راحل رضوان الله تعالی علیه که به این مضمون فرمود: ای کاش زمانی بیاید همه ی روحانیون ما دور هم جمع شوند حتی فقط یک چایی بخورند این برکاتش برای جامعه ی اسلامی زیاد خواهد بود تاچه برسد هم اندیشی کنند، اظهار نظر کنند، از ابتکارات یکدیگر، از تجربیات یکدیگر مطلع شوند هر کس آن ابتکارات و یافته هایی که دارد در میدان بیاورد و همه از آن یافته ها استفاده کنند. این سخن، سخن وسیعی است و منحصر و خطاب به جامعه ی روحانیون نیست؛ عتبات و عتبه های مقدسه هم همین است و همه ی نهادها عرض کردم این چنین ثمره ای می توانند از ارتباط یکدیگر داشته باشند و برداشت کنند.

وی افزود: می دانیم که این عتبه های مقدسه کلهم نور واحد هستند و مشخص است که همه آنها اهل بیت پیغمبر (ع) هستند و به هر حال یک نور هستند طبیعتا برنامه های مشابه هم در همه عتبه ها باید وجود داشته باشد که اگر یک نور هستند برنامه ها هم تقریبا باید همسو باشد و حالا غیر از ابتکارات و نوآوری ها و این ها عموما و اصولا باید یک روال منطقی و یک روال خاصی را همه دنبال کنند. یک سیاست واحدی در همه ی عتبه های مقدسه وجود داشته باشد و این سیاست واحد با ارتباط بین عتبه ها ایجاد می شود به هر حال با هم اندیشی های که مسئولین محترم می گذارند، کارشناسان محترم کار می کنند، تحقیقات و پژوهش هایی که در این رابطه لازم است انجام شود.

این مسئول فرهنگی در امور حج و زیارت بیان داشت: نکته­ دیگر اینکه عموما و یا اصولا فعالیت ها و کارهایی که در عتبه ها صورت می گیرد فرهنگی است. کار فرهنگی هنری است در واقع یا با هنر بهتر و تاثیرگذارتر و مفیدتر واقع می شود و یا به این زبان بگوییم کار فرهنگی با ابتکارات می تواند خیلی موثرتر و مفیدتر واقع شود. این ابتکارات هر عتبه یک ابتکارات خاص، پژوهش های خاص و برنامه های خاص خودش را داشته باشد؛ در هر عتبه ای ممکن است ابتکاراتی ظهور کند، یک نوآوری ها داشته باشند، یک مسائلی که درعتبه های دیگری نیست به آن رسیده باشد و اجرا کرده باشند و خیلی ثمره خوبی هم برداشت کرده باشند. این ابتکارات و این هنرها موجب تاثیرگذاری کارهای هنری می شود. طبیعتا با ارتباطات بین عتبه ها منتقل به یکدیگر می شود هر کدام ابتکاراتی دارد و اینجا وقتی کنار هم بنشینند و مرتبط باشند و یا حالا نشستن یکی از شاخه های ارتباطی هست وقتی که مرتبط باشند قهرا از ارتباطات و ابتکارات یکدیگر از هنرهایی که در کارهای فرهنگی به کار گرفته اند به یگدیگر می توانند مستقیم یا غیر مستقیم الگو بگیرند و یک برکتی شود برای همه ی عتبه ها باشند.

حجت الاسلام احمری با طرح یک سؤال اظهار داشت: نکته دیگر رسالت اصلی عتبه ها است که باید بدانیم رسالت اصلی آنها چیست؟ قهرا این ها یک چراغ فرهنگی هستند. ما همه می دانیم هر عتبه هر یک از اولاد پیغمبر حتی امام زاده ها علیهم السلام هر کدام هرکجا هستند، وقتی یک زائر آنجا می رود سبک می شود، درد دل می کند، واقعا تحولی در آن ایجاد می شود این یک أثیر دارد که وقتی سنگین می رود سبک برمی گردد.

وی تأکید کرد: اینجا باید همه ی عتبه ها این سیاست و این روال را دنبال کنند که زائر وقتی آنجا می آید تحول و تغییر را تجربه و احساس کند، تاثیرگذار باشد که البته این تأثیرگذاری باز هر عتبه ای ممکن است به گونه ای عمل کرده باشد و این تاثیرگذاری می تواند راه های مختلفی داشته باشد. تأثیرگذاری مسئله خیلی مهمی است.

عضو دفتر بعثه مقام معظم رهبری تصریح کرد: بنده بارها در حرم امام رضا علیه السلام  به دوستان، مسئولین عرض کردم ما باید یک فضایی ایجاد کنیم که یک زائر که مثلا به مشهد (عتبه های دیگر هم همینطور) مشرف می شود، پاکسازی شود از نظر معنوی، از نظر اخلاقی، از نظر رذائلی که ممکن است در همه وجود داشته باشد. قسمت هایی در حرم امام رضا(ع) تا حدی این گونه است میبینیم که پاسخگویی به مسائل شرعی، حلقه های معرفتی برقرار است ولی این ها باز به نظربنده کافی نیست می تواند این توسعه پیدا کند یک معرفت افزایی وسیعی صورت بگیرد که زائر اینجا که بیاید ناخودآگاه همه مسائلش چک شود؛ الزام هم نباشد مثل زائری که به حج و بیت الله الحرام می رود و قبل و حین سفر حج پیش روحانی کاروان یا دفاتر و بعثه مرجعشان می روند تا تمام امور و اعمال را هماهنگ و منطبق کنند. مگر در فرهنگ عمومی نمی گوییم زیارت امام رضا علیه السلام حج فقراء است یا مثلا زیارت امام حسین علیه السلام ثواب چند حج را دارد پس باید این زیارت ها واقعا آن تأثیر حج را به دنبال داشته باشند.

مسئول کمیته فرهنگی ستاد اربعین حسینی ادامه داد: من این جهت را خیلی تأکید دارم که باید در عتبه ها این حالت ها ایجاد شود ولی با ارتباطات و نشست های عالمانه و کارشناسانه که چنین فضایی را در عتبه ها ایجاد کنند که کسی که می آید یک تحولی ایجاد شود و واقعا ما در حرم ها و آستان های مقدس ابزارش را داریم چه در عتبه های عراق چه در عتبه های این جا در ایران اسلامی؛ شما ببینید چقدر امام رضا علیه السلام خادم دارد، خادمین امام رضا از همه ی رده ها هستند، علمای بزرگی هستند که لباس کفشدار را می پوشند و با افتخار کفشداری می کنند. اگر ما بتوانیم این ها را برنامه ریزی کنیم که به جای اینکه آن عالم کفشداری کند که این کار را هم می کند این در مسائل احکام و مسائل شرعی و حقوقی مشاوره و کل معرفت افزایی از این ها استفاده کنیم یا آن که چوب پری دستش می گیرد به عنوان انتظامات می تواند آن را فرد عادی دیگری هم آن کار را انجام دهد این روحانی که کلی تجربه، علم و اطلاعات دارد می شود این ها را در فضایی و در یک زمینه هایی که می تواند زائرین را متحول کند و تأثیرگذار باشد این مقداری که الان هست خوب است اما کافی نیست؛ این طور که مثلا حلقه های معرفت یا به هرحال پاسخ به سوالات شرعی این در حد خیلی اولیه ای است واقعا پتانسیل یا آن زمینه و آن ظرفیت وجود دارد. نیروهای بسیار عالی و توانمند حضور دارند و می توان از آنها استفاده کرد. بخشی که عرض کردم معرفت افزایی را باید در این عتبه ها ایجاد کنند باز ارتباطاتی که ایجاد می شود از ابتکاراتی استفاده کنند. یکی از آن ها مسائل شرعی است، دیگری مسائل حقوقی است. الان در حرم امام رضا(ع) ما قهرا نداریم جایی که اگر کسی مشکل حقوقی دارد بتواند به  آنجا برود و مطرح کند یا اگر هم هست گوشه و کنار است.

وی افزود: مثلا مشاوره در حد وسیعی در مسائل مختلف زندگی مشورت شود مثل مسائل ازدواج، مسائل حقوقی، مسائل شرعی، مسائل خانوادگی. یک مرکزی باشد که آنجا زائر پایش و پیراسته شود. که خلاصه این ها با ارتباط بین عتبه ها ایجاد می شود، که لازم است با هم بنشینند، همفکری کنند و از ابتکارات یکدیگر استفاده کرده و به آنجایی برسند که فضایی جامع ایجاد شود که همه آن ها بتوانند تأثیرگذار باشند و طبیعتا به همین شکل می تواند در سایر بقاع متبرکه هم عمل شود.

حجت الاسلام احمری ارتباط بین اعتاب مقدسه را ضروری دانست و اظهار داشت: به نظر من ارتباطات فعلی قدم اول هست که شروع شده اما هنوز به بار ننشسته؛ آنجایی که به بار بنشیند شرایطی است که تجربیات آستان های مقدس همانطور که عرض کردم به صورت کارشناسی با هم تبادل شود آنگاه ثمره اش ظاهر می شود ولی الآن بله حرکتی آغاز شده است و انتظار زیادی در این مقطع نیست اما نباید اکتفاء کرد.

وی در پایان، مقصود از افزایش ارتباط میان اعتاب مقدسه را بسنده نکردن به ملاقات های تشریفاتی دانست و پیشنهاد کرد کمیته های کارشناسی مشترک میان اعتاب تلاش کنند با تحقیقات خوب و پخته، راهکارهای مؤثری برای زندگی دینی زائران و مردم پیشنهاد دهند و تمامی اعتاب مقدسه بتوانند این تحقیقات و الگوها را استفاده و محقق کنند./